12:1 Nescius adsumptis Priamus pater Aesacon alis 12:2 vivere lugebat: tumulo quoque nomen habenti 12:3 inferias dederat cum fratribus Hector inanes; 12:4 defuit officio Paridis praesentia tristi, 12:5 postmodo qui rapta longum cum coniuge bellum 12:6 attulit in patriam: coniurataeque sequuntur 12:7 mille rates gentisque simul commune Pelasgae; 12:8 nec dilata foret vindicta, nisi aequora saevi 12:9 invia fecissent venti, Boeotaque tellus 12:10 Aulide piscosa puppes tenuisset ituras. 12:11 hic patrio de more Iovi cum sacra parassent, 12:12 ut vetus accensis incanduit ignibus ara, 12:13 serpere caeruleum Danai videre draconem 12:14 in platanum, coeptis quae stabat proxima sacris. 12:15 nidus erat volucrum bis quattuor arbore summa: 12:16 quas simul et matrem circum sua damna volantem 12:17 corripuit serpens avidoque recondidit ore, 12:18 obstipuere omnes, at veri providus augur 12:19 Thestorides 'vincemus'; ait, 'gaudete, Pelasgi! 12:20 Troia cadet, sed erit nostri mora longa laboris,' 12:21 atque novem volucres in belli digerit annos. 12:22 ille, ut erat virides amplexus in arbore ramos, 12:23 fit lapis et signat serpentis imagine saxum. 12:24 Permanet Aoniis Boreas violentus in undis 12:25 bellaque non transfert, et sunt, qui parcere Troiae 12:26 Neptunum credant, quia moenia fecerat urbi; 12:27 at non Thestorides: nec enim nescitve tacetve 12:28 sanguine virgineo placandam virginis iram 12:29 esse deae. postquam pietatem publica causa 12:30 rexque patrem vicit, castumque datura cruorem 12:31 flentibus ante aram stetit Iphigenia ministris, 12:32 victa dea est nubemque oculis obiecit et inter 12:33 officium turbamque sacri vocesque precantum 12:34 supposita fertur mutasse Mycenida cerva. 12:35 ergo ubi, qua decuit, lenita est caede Diana, 12:36 et pariter Phoebes, pariter maris ira recessit, 12:37 accipiunt ventos a tergo mille carinae 12:38 multaque perpessae Phrygia potiuntur harena. 12:39 Orbe locus medio est inter terrasque fretumque 12:40 caelestesque plagas, triplicis confinia mundi; 12:41 unde quod est usquam, quamvis regionibus absit, 12:42 inspicitur, penetratque cavas vox omnis ad aures: 12:43 Fama tenet summaque domum sibi legit in arce, 12:44 innumerosque aditus ac mille foramina tectis 12:45 addidit et nullis inclusit limina portis; 12:46 nocte dieque patet: tota est ex aere sonanti, 12:47 tota fremit vocesque refert iteratque quod audit; 12:48 nulla quies intus nullaque silentia parte, 12:49 nec tamen est clamor, sed parvae murmura vocis, 12:50 qualia de pelagi, siquis procul audiat, undis 12:51 esse solent, qualemve sonum, cum Iuppiter atras 12:52 increpuit nubes, extrema tonitrua reddunt. 12:53 atria turba tenet: veniunt, leve vulgus, euntque 12:54 mixtaque cum veris passim commenta vagantur 12:55 milia rumorum confusaque verba volutant; 12:56 e quibus hi vacuas inplent sermonibus aures, 12:57 hi narrata ferunt alio, mensuraque ficti 12:58 crescit, et auditis aliquid novus adicit auctor. 12:59 illic Credulitas, illic temerarius Error 12:60 vanaque Laetitia est consternatique Timores 12:61 Seditioque repens dubioque auctore Susurri; 12:62 ipsa, quid in caelo rerum pelagoque geratur 12:63 et tellure, videt totumque inquirit in orbem. 12:64 Fecerat haec notum, Graias cum milite forti 12:65 adventare rates, neque inexspectatus in armis 12:66 hostis adest: prohibent aditus litusque tuentur 12:67 Troes, et Hectorea primus fataliter hasta, 12:68 Protesilae, cadis, commissaque proelia magno 12:69 stant Danais, fortisque animae nece cognitus Hector. 12:70 nec Phryges exiguo, quid Achaica dextera posset, 12:71 sanguine senserunt, et iam Sigea rubebant 12:72 litora, iam leto proles Neptunia, Cycnus, 12:73 mille viros dederat, iam curru instabat Achilles 12:74 totaque Peliacae sternebat cuspidis ictu 12:75 agmina perque acies aut Cycnum aut Hectora quaerens 12:76 congreditur Cycno (decimum dilatus in annum 12:77 Hector erat): tum colla iugo candentia pressos 12:78 exhortatus equos currum derexit in hostem 12:79 concutiensque suis vibrantia tela lacertis 12:80 'quisquis es, o iuvenis,' dixit 'solamen habeto 12:81 mortis, ab Haemonio quod sis iugulatus Achille!' 12:82 hactenus Aeacides: vocem gravis hasta secuta est, 12:83 sed quamquam certa nullus fuit error in hasta, 12:84 nil tamen emissi profecit acumine ferri 12:85 utque hebeti pectus tantummodo contudit ictu. 12:86 'nate dea, nam te fama praenovimus,' inquit 12:87 ille 'quid a nobis vulnus miraris abesse?' 12:88 (mirabatur enim.) 'non haec, quam cernis, equinis 12:89 fulva iubis cassis neque onus, cava parma, sinistrae 12:90 auxilio mihi sunt: decor est quaesitus ab istis; 12:91 Mars quoque ob hoc capere arma solet! removebitur huius 12:92 tegminis officium: tamen indestrictus abibo; 12:93 est aliquid non esse satum Nereide, sed qui 12:94 Nereaque et natas et totum temperat aequor.' 12:95 dixit et haesurum clipei curvamine telum 12:96 misit in Aeaciden, quod et aes et proxima rupit 12:97 terga novena boum, decimo tamen orbe moratum est. 12:98 excutit hoc heros rursusque trementia forti 12:99 tela manu torsit: rursus sine vulnere corpus 12:100 sincerumque fuit; nec tertia cuspis apertum 12:101 et se praebentem valuit destringere Cycnum. 12:102 haut secus exarsit, quam circo taurus aperto, 12:103 cum sua terribili petit inritamina cornu, 12:104 poeniceas vestes, elusaque vulnera sentit; 12:105 num tamen exciderit ferrum considerat hastae: 12:106 haerebat ligno. 'manus est mea debilis ergo, 12:107 quasque' ait 'ante habuit vires, effudit in uno? 12:108 nam certe valuit, vel cum Lyrnesia primus 12:109 moenia deieci, vel cum Tenedonque suoque 12:110 Eetioneas inplevi sanguine Thebas, 12:111 vel cum purpureus populari caede Caicus 12:112 fluxit, opusque meae bis sensit Telephus hastae. 12:113 hic quoque tot caesis, quorum per litus acervos 12:114 et feci et video, valuit mea dextra valetque.' 12:115 dixit et, ante actis veluti male crederet, hastam 12:116 misit in adversum Lycia de plebe Menoeten 12:117 loricamque simul subiectaque pectora rupit. 12:118 quo plangente gravem moribundo vertice terram 12:119 extrahit illud idem calido de vulnere telum 12:120 atque ait: 'haec manus est, haec, qua modo vicimus, hasta: 12:121 utar in hoc isdem; sit in hoc, precor, exitus idem!' 12:122 sic fatus Cycnum repetit, nec fraxinus errat 12:123 inque umero sonuit non evitata sinistro, 12:124 inde velut muro solidaque a caute repulsa est; 12:125 qua tamen ictus erat, signatum sanguine Cycnum 12:126 viderat et frustra fuerat gavisus Achilles: 12:127 vulnus erat nullum, sanguis fuit ille Menoetae! 12:128 tum vero praeceps curru fremebundus ab alto 12:129 desilit et nitido securum comminus hostem 12:130 ense petens parmam gladio galeamque cavari 12:131 cernit, at in duro laedi quoque corpore ferrum. 12:132 haut tulit ulterius clipeoque adversa reducto 12:133 ter quater ora viri, capulo et cava tempora pulsat 12:134 cedentique sequens instat turbatque ruitque 12:135 attonitoque negat requiem: pavor occupat illum, 12:136 ante oculosque natant tenebrae retroque ferenti 12:137 aversos passus medio lapis obstitit arvo; 12:138 quem super inpulsum resupino corpore Cycnum 12:139 vi multa vertit terraeque adflixit Achilles. 12:140 tum clipeo genibusque premens praecordia duris 12:141 vincla trahit galeae, quae presso subdita mento 12:142 elidunt fauces et respiramen iterque 12:143 eripiunt animae. victum spoliare parabat: 12:144 arma relicta videt; corpus deus aequoris albam 12:145 contulit in volucrem, cuius modo nomen habebat. 12:146 Hic labor, haec requiem multorum pugna dierum 12:147 attulit et positis pars utraque substitit armis. 12:148 dumque vigil Phrygios servat custodia muros, 12:149 et vigil Argolicas servat custodia fossas, 12:150 festa dies aderat, qua Cycni victor Achilles 12:151 Pallada mactatae placabat sanguine vaccae; 12:152 cuius ut inposuit prosecta calentibus aris, 12:153 et dis acceptus penetravit in aethera nidor, 12:154 sacra tulere suam, pars est data cetera mensis. 12:155 discubuere toris proceres et corpora tosta 12:156 carne replent vinoque levant curasque sitimque. 12:157 non illos citharae, non illos carmina vocum 12:158 longave multifori delectat tibia buxi, 12:159 sed noctem sermone trahunt, virtusque loquendi 12:160 materia est: pugnas referunt hostisque suasque, 12:161 inque vices adita atque exhausta pericula saepe 12:162 commemorare iuvat; quid enim loqueretur Achilles, 12:163 aut quid apud magnum potius loquerentur Achillem? 12:164 proxima praecipue domito victoria Cycno 12:165 in sermone fuit: visum mirabile cunctis, 12:166 quod iuveni corpus nullo penetrabile telo 12:167 invictumque a vulnere erat ferrumque terebat. 12:168 hoc ipse Aeacides, hoc mirabantur Achivi, 12:169 cum sic Nestor ait: 'vestro fuit unicus aevo 12:170 contemptor ferri nulloque forabilis ictu 12:171 Cycnus. at ipse olim patientem vulnera mille 12:172 corpore non laeso Perrhaebum Caenea vidi, 12:173 Caenea Perrhaebum, qui factis inclitus Othryn 12:174 incoluit, quoque id mirum magis esset in illo, 12:175 femina natus erat.' monstri novitate moventur 12:176 quisquis adest, narretque rogant: quos inter Achilles: 12:177 'dic age! nam cunctis eadem est audire voluntas, 12:178 o facunde senex, aevi prudentia nostri, 12:179 quis fuerit Caeneus, cur in contraria versus, 12:180 qua tibi militia, cuius certamine pugnae 12:181 cognitus, a quo sit victus, si victus ab ullo est.' 12:182 tum senior: 'quamvis obstet mihi tarda vetustas, 12:183 multaque me fugiant primis spectata sub annis, 12:184 plura tamen memini. nec quae magis haereat ulla 12:185 pectore res nostro est inter bellique domique 12:186 acta tot, ac si quem potuit spatiosa senectus 12:187 spectatorem operum multorum reddere, vixi 12:188 annos bis centum; nunc tertia vivitur aetas. 12:189 'Clara decore fuit proles Elateia Caenis, 12:190 Thessalidum virgo pulcherrima, perque propinquas 12:191 perque tuas urbes (tibi enim popularis, Achille), 12:192 multorum frustra votis optata procorum. 12:193 temptasset Peleus thalamos quoque forsitan illos: 12:194 sed iam aut contigerant illi conubia matris 12:195 aut fuerant promissa tuae, nec Caenis in ullos 12:196 denupsit thalamos secretaque litora carpens 12:197 aequorei vim passa dei est (ita fama ferebat), 12:198 utque novae Veneris Neptunus gaudia cepit, 12:199 "sint tua vota licet" dixit "secura repulsae: 12:200 elige, quid voveas!" (eadem hoc quoque fama ferebat) 12:201 "magnum" Caenis ait "facit haec iniuria votum, 12:202 tale pati iam posse nihil; da, femina ne sim: 12:203 omnia praestiteris." graviore novissima dixit 12:204 verba sono poteratque viri vox illa videri, 12:205 sicut erat; nam iam voto deus aequoris alti 12:206 adnuerat dederatque super, nec saucius ullis 12:207 vulneribus fieri ferrove occumbere posset. 12:208 munere laetus abit studiisque virilibus aevum 12:209 exigit Atracides Peneiaque arva pererrat. 12:210 'Duxerat Hippodamen audaci Ixione natus 12:211 nubigenasque feros positis ex ordine mensis 12:212 arboribus tecto discumbere iusserat antro. 12:213 Haemonii proceres aderant, aderamus et ipsi, 12:214 festaque confusa resonabat regia turba. 12:215 ecce canunt Hymenaeon, et ignibus atria fumant, 12:216 cinctaque adest virgo matrum nuruumque caterva, 12:217 praesignis facie; felicem diximus illa 12:218 coniuge Pirithoum, quod paene fefellimus omen. 12:219 nam tibi, saevorum saevissime Centaurorum, 12:220 Euryte, quam vino pectus, tam virgine visa 12:221 ardet, et ebrietas geminata libidine regnat. 12:222 protinus eversae turbant convivia mensae, 12:223 raptaturque comis per vim nova nupta prehensis. 12:224 Eurytus Hippodamen, alii, quam quisque probabant 12:225 aut poterant, rapiunt, captaeque erat urbis imago. 12:226 femineo clamore sonat domus: ocius omnes 12:227 surgimus, et primus "quae te vecordia," Theseus 12:228 "Euryte, pulsat," ait, "qui me vivente lacessas 12:229 Pirithoum violesque duos ignarus in uno?" 12:230 [neve ea magnanimus frustra memoraverit ore, 12:231 submovet instantes raptamque furentibus aufert.] 12:232 ille nihil contra, (neque enim defendere verbis 12:233 talia facta potest) sed vindicis ora protervis 12:234 insequitur manibus generosaque pectora pulsat. 12:235 forte fuit iuxta signis exstantibus asper 12:236 antiquus crater; quem vastum vastior ipse 12:237 sustulit Aegides adversaque misit in ora: 12:238 sanguinis ille globos pariter cerebrumque merumque 12:239 vulnere et ore vomens madida resupinus harena 12:240 calcitrat. ardescunt germani caede bimembres 12:241 certatimque omnes uno ore "arma, arma" loquuntur. 12:242 vina dabant animos, et prima pocula pugna 12:243 missa volant fragilesque cadi curvique lebetes, 12:244 res epulis quondam, tum bello et caedibus aptae. 12:245 'Primus Ophionides Amycus penetralia donis 12:246 haut timuit spoliare suis et primus ab aede 12:247 lampadibus densum rapuit funale coruscis 12:248 elatumque alte, veluti qui candida tauri 12:249 rumpere sacrifica molitur colla securi, 12:250 inlisit fronti Lapithae Celadontis et ossa 12:251 non cognoscendo confusa relinquit in ore. 12:252 exsiluere oculi, disiectisque ossibus oris 12:253 acta retro naris medioque est fixa palato. 12:254 hunc pede convulso mensae Pellaeus acernae 12:255 stravit humi Pelates deiecto in pectora mento 12:256 cumque atro mixtos sputantem sanguine dentes 12:257 vulnere Tartareas geminato mittit ad umbras. 12:258 'Proximus ut steterat spectans altaria vultu 12:259 fumida terribili "cur non" ait "utimur istis?" 12:260 cumque suis Gryneus inmanem sustulit aram 12:261 ignibus et medium Lapitharum iecit in agmen 12:262 depressitque duos, Brotean et Orion: Orio 12:263 mater erat Mycale, quam deduxisse canendo 12:264 saepe reluctanti constabat cornua lunae. 12:265 "non impune feres, teli modo copia detur!" 12:266 dixerat Exadius telique habet instar, in alta 12:267 quae fuerant pinu votivi cornua cervi. 12:268 figitur hinc duplici Gryneus in lumina ramo 12:269 eruiturque oculos, quorum pars cornibus haeret, 12:270 pars fluit in barbam concretaque sanguine pendet. 12:271 'Ecce rapit mediis flagrantem Rhoetus ab aris 12:272 pruniceum torrem dextraque a parte Charaxi 12:273 tempora perfringit fulvo protecta capillo. 12:274 correpti rapida, veluti seges arida, flamma 12:275 arserunt crines, et vulnere sanguis inustus 12:276 terribilem stridore sonum dedit, ut dare ferrum 12:277 igne rubens plerumque solet, quod forcipe curva 12:278 cum faber eduxit, lacubus demittit: at illud 12:279 stridet et in trepida submersum sibilat unda. 12:280 saucius hirsutis avidum de crinibus ignem 12:281 excutit inque umeros limen tellure revulsum 12:282 tollit, onus plaustri, quod ne permittat in hostem, 12:283 ipsa facit gravitas: socium quoque saxea moles 12:284 oppressit spatio stantem propiore Cometen. 12:285 gaudia nec retinet Rhoetus: "sic, conprecor," inquit 12:286 "cetera sit fortis castrorum turba tuorum!" 12:287 semicremoque novat repetitum stipite vulnus 12:288 terque quaterque gravi iuncturas verticis ictu 12:289 rupit, et in liquido sederunt ossa cerebro. 12:290 'Victor ad Euagrum Corythumque Dryantaque transit; 12:291 e quibus ut prima tectus lanugine malas 12:292 procubuit Corythus, "puero quae gloria fuso 12:293 parta tibi est?" Euagrus ait, nec dicere Rhoetus 12:294 plura sinit rutilasque ferox in aperta loquentis 12:295 condidit ora viri perque os in pectora flammas. 12:296 te quoque, saeve Drya, circum caput igne rotato 12:297 insequitur, sed non in te quoque constitit idem 12:298 exitus: adsiduae successu caedis ovantem, 12:299 qua iuncta est umero cervix, sude figis obusta. 12:300 ingemuit duroque sudem vix osse revulsit 12:301 Rhoetus et ipse suo madefactus sanguine fugit. 12:302 fugit et Orneus Lycabasque et saucius armo 12:303 dexteriore Medon et cum Pisenore Thaumas, 12:304 quique pedum nuper certamine vicerat omnes 12:305 Mermeros, accepto tum vulnere tardius ibat; 12:306 et Pholus et Melaneus et Abas praedator aprorum, 12:307 quique suis frustra bellum dissuaserat augur 12:308 Asbolus: ille etiam metuenti vulnera Nesso 12:309 "ne fuge! ad Herculeos" inquit "servaberis arcus." 12:310 at non Eurynomus Lycidasque et Areos et Imbreus 12:311 effugere necem; quos omnes dextra Dryantis 12:312 perculit adversos. adversum tu quoque, quamvis 12:313 terga fugae dederas, vulnus, Crenaee, tulisti: 12:314 nam grave respiciens inter duo lumina ferrum, 12:315 qua naris fronti committitur, accipis, imae. 12:316 'In tanto fremitu cunctis sine fine iacebat 12:317 sopitus venis et inexperrectus Aphidas 12:318 languentique manu carchesia mixta tenebat, 12:319 fusus in Ossaeae villosis pellibus ursae; 12:320 quem procul ut vidit frustra nulla arma moventem, 12:321 inserit amento digitos "miscenda" que dixit 12:322 "cum Styge vina bibes" Phorbas; nec plura moratus 12:323 in iuvenem torsit iaculum, ferrataque collo 12:324 fraxinus, ut casu iacuit resupinus, adacta est. 12:325 mors caruit sensu, plenoque e gutture fluxit 12:326 inque toros inque ipsa niger carchesia sanguis. 12:327 'Vidi ego Petraeum conantem tollere terra 12:328 glandiferam quercum; quam dum conplexibus ambit 12:329 et quatit huc illuc labefactaque robora iactat, 12:330 lancea Pirithoi costis inmissa Petraei 12:331 pectora cum duro luctantia robore fixit. 12:332 Pirithoi virtute Lycum cecidisse ferebant, 12:333 Pirithoi virtute Chromin, sed uterque minorem 12:334 victori titulum quam Dictys Helopsque dederunt, 12:335 fixus Helops iaculo, quod pervia tempora fecit 12:336 et missum a dextra laevam penetravit ad aurem, 12:337 Dictys ab ancipiti delapsus acumine montis, 12:338 dum fugit instantem trepidans Ixione natum, 12:339 decidit in praeceps et pondere corporis ornum 12:340 ingentem fregit suaque induit ilia fractae. 12:341 'Ultor adest Aphareus saxumque e monte revulsum 12:342 mittere conatur; conantem stipite querno 12:343 occupat Aegides cubitique ingentia frangit 12:344 ossa nec ulterius dare corpus inutile leto 12:345 aut vacat aut curat tergoque Bienoris alti 12:346 insilit, haut solito quemquam portare nisi ipsum, 12:347 opposuitque genu costis prensamque sinistra 12:348 caesariem retinens vultum minitantiaque ora 12:349 robore nodoso praeduraque tempora fregit. 12:350 robore Nedymnum iaculatoremque Lycopen 12:351 sternit et inmissa protectum pectora barba 12:352 Hippason et summis exstantem Riphea silvis 12:353 Thereaque, Haemoniis qui prensos montibus ursos 12:354 ferre domum vivos indignantesque solebat. 12:355 haut tulit utentem pugnae successibus ultra 12:356 Thesea Demoleon: solidoque revellere trunco 12:357 annosam pinum magno molimine temptat; 12:358 quod quia non potuit, praefractam misit in hostem, 12:359 sed procul a telo Theseus veniente recessit 12:360 Pallados admonitu: credi sic ipse volebat. 12:361 non tamen arbor iners cecidit; nam Crantoris alti 12:362 abscidit iugulo pectusque umerumque sinistrum: 12:363 armiger ille tui fuerat genitoris, Achille, 12:364 quem Dolopum rector, bello superatus, Amyntor 12:365 Aeacidae dederat pacis pignusque fidemque. 12:366 Hunc procul ut foedo disiectum vulnere Peleus 12:367 vidit, "at inferias, iuvenum gratissime Crantor, 12:368 accipe" ait validoque in Demoleonta lacerto 12:369 fraxineam misit contentis viribus hastam, 12:370 quae laterum cratem praerupit et ossibus haerens 12:371 intremuit: trahit ille manu sine cuspide lignum 12:372 (id quoque vix sequitur), cuspis pulmone retenta est; 12:373 ipse dolor vires animo dabat: aeger in hostem 12:374 erigitur pedibusque virum proculcat equinis. 12:375 excipit ille ictus galea clipeoque sonantes 12:376 defensatque umeros praetentaque sustinet arma 12:377 perque armos uno duo pectora perforat ictu. 12:378 ante tamen leto dederat Phlegraeon et Hylen 12:379 eminus, Iphinoum conlato Marte Claninque; 12:380 additur his Dorylas, qui tempora tecta gerebat 12:381 pelle lupi saevique vicem praestantia teli 12:382 cornua vara boum multo rubefacta cruore. 12:383 'Huic ego (nam viris animus dabat) "aspice," dixi 12:384 "quantum concedant nostro tua cornua ferro" 12:385 et iaculum torsi: quod cum vitare nequiret, 12:386 opposuit dextram passurae vulnera fronti: 12:387 adfixa est cum fronte manus; fit clamor, at illum 12:388 haerentem Peleus et acerbo vulnere victum 12:389 (stabat enim propior) mediam ferit ense sub alvum. 12:390 prosiluit terraque ferox sua viscera traxit 12:391 tractaque calcavit calcataque rupit et illis 12:392 crura quoque inpediit et inani concidit alvo. 12:393 'Nec te pugnantem tua, Cyllare, forma redemit, 12:394 si modo naturae formam concedimus illi. 12:395 barba erat incipiens, barbae color aureus, aurea 12:396 ex umeris medios coma dependebat in armos. 12:397 gratus in ore vigor; cervix umerique manusque 12:398 pectoraque artificum laudatis proxima signis, 12:399 et quacumque vir est; nec equi mendosa sub illo 12:400 deteriorque viro facies; da colla caputque, 12:401 Castore dignus erit: sic tergum sessile, sic sunt 12:402 pectora celsa toris. totus pice nigrior atra, 12:403 candida cauda tamen; color est quoque cruribus albus. 12:404 multae illum petiere sua de gente, sed una 12:405 abstulit Hylonome, qua nulla decentior inter 12:406 semiferos altis habitavit femina silvis; 12:407 haec et blanditiis et amando et amare fatendo 12:408 Cyllaron una tenet, cultu quoque, quantus in illis 12:409 esse potest membris, ut sit coma pectine levis, 12:410 ut modo rore maris, modo se violave rosave 12:411 inplicet, interdum candentia lilia gestet, 12:412 bisque die lapsis Pagasaeae vertice silvae 12:413 fontibus ora lavet, bis flumine corpora tinguat, 12:414 nec nisi quae deceant electarumque ferarum 12:415 aut umero aut lateri praetendat vellera laevo. 12:416 par amor est illis: errant in montibus una, 12:417 antra simul subeunt; et tum Lapitheia tecta 12:418 intrarant pariter, pariter fera bella gerebant: 12:419 (auctor in incerto est) iaculum de parte sinistra 12:420 venit et inferius quam collo pectora subsunt, 12:421 Cyllare, te fixit; parvo cor vulnere laesum 12:422 corpore cum toto post tela educta refrixit. 12:423 protinus Hylonome morientes excipit artus 12:424 inpositaque manu vulnus fovet oraque ad ora 12:425 admovet atque animae fugienti obsistere temptat; 12:426 ut videt exstinctum, dictis, quae clamor ad aures 12:427 arcuit ire meas, telo, quod inhaeserat illi, 12:428 incubuit moriensque suum conplexa maritum est. 12:429 'Ante oculos stat et ille meos, qui sena leonum 12:430 vinxerat inter se conexis vellera nodis, 12:431 Phaeocomes, hominemque simul protectus equumque; 12:432 caudice qui misso, quem vix iuga bina moverent, 12:433 Tectaphon Oleniden a summo vertice fregit; 12:434 [fracta volubilitas capitis latissima, perque os 12:435 perque cavas nares oculosque auresque cerebrum 12:436 molle fluit, veluti concretum vimine querno 12:437 lac solet utve liquor rari sub pondere cribri 12:438 manat et exprimitur per densa foramina spissus.] 12:439 ast ego, dum parat hic armis nudare iacentem, 12:440 (scit tuus hoc genitor) gladium spoliantis in ima 12:441 ilia demisi. Cthonius quoque Teleboasque 12:442 ense iacent nostro: ramum prior ille bifurcum 12:443 gesserat, hic iaculum; iaculo mihi vulnera fecit: 12:444 signa vides! adparet adhuc vetus inde cicatrix. 12:445 tunc ego debueram capienda ad Pergama mitti; 12:446 tum poteram magni, si non superare, morari 12:447 Hectoris arma meis! illo sed tempore nullus, 12:448 aut puer, Hector erat, nunc me mea deficit aetas. 12:449 quid tibi victorem gemini Periphanta Pyraethi, 12:450 Ampyca quid referam, qui quadrupedantis Echecli 12:451 fixit in adverso cornum sine cuspide vultu? 12:452 vecte Pelethronium Macareus in pectus adacto 12:453 stravit Erigdupum; memini et venabula condi 12:454 inguine Nesseis manibus coniecta Cymeli. 12:455 nec tu credideris tantum cecinisse futura 12:456 Ampyciden Mopsum: Mopso iaculante biformis 12:457 occubuit frustraque loqui temptavit Hodites 12:458 ad mentum lingua mentoque ad guttura fixo. 12:459 'Quinque neci Caeneus dederat Styphelumque Bromumque 12:460 Antimachumque Elymumque securiferumque Pyracmon: 12:461 vulnera non memini, numerum nomenque notavi. 12:462 provolat Emathii spoliis armatus Halesi, 12:463 quem dederat leto, membris et corpore Latreus 12:464 maximus: huic aetas inter iuvenemque senemque, 12:465 vis iuvenalis erat, variabant tempora cani. 12:466 qui clipeo galeaque Macedoniaque sarisa 12:467 conspicuus faciemque obversus in agmen utrumque 12:468 armaque concussit certumque equitavit in orbem 12:469 verbaque tot fudit vacuas animosus in auras: 12:470 "et te, Caeni, feram? nam tu mihi femina semper, 12:471 tu mihi Caenis eris. nec te natalis origo 12:472 commonuit, mentemque subit, quo praemia facto 12:473 quaque viri falsam speciem mercede pararis? 12:474 quid sis nata, vide, vel quid sis passa, columque, 12:475 i, cape cum calathis et stamina pollice torque; 12:476 bella relinque viris." iactanti talia Caeneus 12:477 extentum cursu missa latus eruit hasta, 12:478 qua vir equo commissus erat. furit ille dolore 12:479 nudaque Phyllei iuvenis ferit ora sarisa: 12:480 non secus haec resilit, quam tecti a culmine grando, 12:481 aut siquis parvo feriat cava tympana saxo. 12:482 comminus adgreditur laterique recondere duro 12:483 luctatur gladium: gladio loca pervia non sunt. 12:484 "haut tamen effugies! medio iugulaberis ense, 12:485 quandoquidem mucro est hebes" inquit et in latus ensem 12:486 obliquat longaque amplectitur ilia dextra. 12:487 plaga facit gemitus ut corpore marmoris icto, 12:488 fractaque dissiluit percusso lammina callo. 12:489 ut satis inlaesos miranti praebuit artus, 12:490 "nunc age" ait Caeneus "nostro tua corpora ferro 12:491 temptemus!" capuloque tenus demisit in armos 12:492 ensem fatiferum caecamque in viscera movit 12:493 versavitque manum vulnusque in vulnere fecit. 12:494 ecce ruunt vasto rabidi clamore bimembres 12:495 telaque in hunc omnes unum mittuntque feruntque. 12:496 tela retusa cadunt: manet inperfossus ab omni 12:497 inque cruentatus Caeneus Elateius ictu. 12:498 fecerat attonitos nova res. "heu dedecus ingens!" 12:499 Monychus exclamat. "populus superamur ab uno 12:500 vixque viro; quamquam ille vir est, nos segnibus actis, 12:501 quod fuit ille, sumus. quid membra inmania prosunt? 12:502 quid geminae vires et quod fortissima rerum 12:503 in nobis natura duplex animalia iunxit? 12:504 nec nos matre dea, nec nos Ixione natos 12:505 esse reor, qui tantus erat, Iunonis ut altae 12:506 spem caperet: nos semimari superamur ab hoste! 12:507 saxa trabesque super totosque involvite montes 12:508 vivacemque animam missis elidite silvis! 12:509 massa premat fauces, et erit pro vulnere pondus." 12:510 dixit et insanis deiectam viribus austri 12:511 forte trabem nactus validum coniecit in hostem 12:512 exemplumque fuit, parvoque in tempore nudus 12:513 arboris Othrys erat, nec habebat Pelion umbras. 12:514 obrutus inmani cumulo sub pondere Caeneus 12:515 aestuat arboreo congestaque robora duris 12:516 fert umeris, sed enim postquam super ora caputque 12:517 crevit onus neque habet, quas ducat, spiritus auras, 12:518 deficit interdum, modo se super aera frustra 12:519 tollere conatur iactasque evolvere silvas 12:520 interdumque movet, veluti, quam cernimus, ecce, 12:521 ardua si terrae quatiatur motibus Ide. 12:522 exitus in dubio est: alii sub inania corpus 12:523 Tartara detrusum silvarum mole ferebant; 12:524 abnuit Ampycides medioque ex aggere fulvis 12:525 vidit avem pennis liquidas exire sub auras, 12:526 quae mihi tum primum, tunc est conspecta supremum. 12:527 hanc ubi lustrantem leni sua castra volatu 12:528 Mopsus et ingenti circum clangore sonantem 12:529 adspexit pariterque animis oculisque secutus 12:530 "o salve," dixit "Lapithaeae gloria gentis, 12:531 maxime vir quondam, sed nunc avis unica, Caencu!" 12:532 credita res auctore suo est: dolor addidit iram, 12:533 oppressumque aegre tulimus tot ab hostibus unum; 12:534 nec prius abstitimus ferro exercere dolorem, 12:535 quam data pars leto, partem fuga noxque removit.' 12:536 Haec inter Lapithas et semihomines Centauros 12:537 proelia Tlepolemus Pylio referente dolorem 12:538 praeteriti Alcidae tacito non pertulit ore 12:539 atque ait: 'Herculeae mirum est oblivia laudis 12:540 acta tibi, senior; certe mihi saepe referre 12:541 nubigenas domitos a se pater esse solebat.' 12:542 tristis ad haec Pylius: 'quid me meminisse malorum 12:543 cogis et obductos annis rescindere luctus 12:544 inque tuum genitorem odium offensasque fateri? 12:545 ille quidem maiora fide, di! gessit et orbem 12:546 inplevit meritis, quod mallem posse negare; 12:547 sed neque Deiphobum nec Pulydamanta nec ipsum 12:548 Hectora laudamus: quis enim laudaverit hostem? 12:549 ille tuus genitor Messenia moenia quondam 12:550 stravit et inmeritas urbes Elinque Pylonque 12:551 diruit inque meos ferrum flammamque penatis 12:552 inpulit, utque alios taceam, quos ille peremit, 12:553 bis sex Nelidae fuimus, conspecta iuventus, 12:554 bis sex Herculeis ceciderunt me minus uno 12:555 viribus; atque alios vinci potuisse ferendum est: 12:556 mira Periclymeni mors est, cui posse figuras 12:557 sumere, quas vellet, rursusque reponere sumptas 12:558 Neptunus dederat, Nelei sanguinis auctor. 12:559 hic ubi nequiquam est formas variatus in omnes, 12:560 vertitur in faciem volucris, quae fulmina curvis 12:561 ferre solet pedibus divum gratissima regi; 12:562 viribus usus avis pennis rostroque redunco 12:563 hamatisque viri laniaverat unguibus ora. 12:564 tendit in hanc nimium certos Tirynthius arcus 12:565 atque inter nubes sublimia membra ferentem 12:566 pendentemque ferit, lateri qua iungitur ala; 12:567 nec grave vulnus erat, sed rupti vulnere nervi 12:568 deficiunt motumque negant viresque volandi. 12:569 decidit in terram, non concipientibus auras 12:570 infirmis pennis, et qua levis haeserat alae 12:571 corporis adflicti pressa est gravitate sagitta 12:572 perque latus summum iugulo est exacta sinistro. 12:573 nunc videor debere tui praeconia rebus 12:574 Herculis, o Rhodiae ductor pulcherrime classis? 12:575 nec tamen ulterius, quam fortia facta silendo 12:576 ulciscor fratres: solida est mihi gratia tecum.' 12:577 Haec postquam dulci Neleius edidit ore, 12:578 a sermone senis repetito munere Bacchi 12:579 surrexere toris: nox est data cetera somno. 12:580 At deus, aequoreas qui cuspide temperat undas, 12:581 in volucrem corpus nati Phaethontida versum 12:582 mente dolet patria saevumque perosus Achillem 12:583 exercet memores plus quam civiliter iras. 12:584 iamque fere tracto duo per quinquennia bello 12:585 talibus intonsum conpellat Sminthea dictis: 12:586 'o mihi de fratris longe gratissime natis, 12:587 inrita qui mecum posuisti moenia Troiae, 12:588 ecquid, ubi has iamiam casuras adspicis arces, 12:589 ingemis? aut ecquid tot defendentia muros 12:590 milia caesa doles? ecquid, ne persequar omnes, 12:591 Hectoris umbra subit circum sua Pergama tracti? 12:592 cum tamen ille ferox belloque cruentior ipso 12:593 vivit adhuc, operis nostri populator, Achilles. 12:594 det mihi se: faxo, triplici quid cuspide possim, 12:595 sentiat; at quoniam concurrere comminus hosti 12:596 non datur, occulta necopinum perde sagitta!' 12:597 adnuit atque animo pariter patruique suoque 12:598 Delius indulgens nebula velatus in agmen 12:599 pervenit Iliacum mediaque in caede virorum 12:600 rara per ignotos spargentem cernit Achivos 12:601 tela Parin fassusque deum, 'quid spicula perdis 12:602 sanguine plebis?' ait. 'siqua est tibi cura tuorum, 12:603 vertere in Aeaciden caesosque ulciscere fratres!' 12:604 dixit et ostendens sternentem Troica ferro 12:605 corpora Peliden, arcus obvertit in illum 12:606 certaque letifera derexit spicula dextra. 12:607 quod Priamus gaudere senex post Hectora posset, 12:608 hoc fuit; ille igitur tantorum victor, Achille, 12:609 victus es a timido Graiae raptore maritae! 12:610 at si femineo fuerat tibi Marte cadendum, 12:611 Thermodontiaca malles cecidisse bipenni. 12:612 Iam timor ille Phrygum, decus et tutela Pelasgi 12:613 nominis, Aeacides, caput insuperabile bello, 12:614 arserat: armarat deus idem idemque cremarat; 12:615 iam cinis est, et de tam magno restat Achille 12:616 nescio quid parvum, quod non bene conpleat urnam, 12:617 at vivit totum quae gloria conpleat orbem. 12:618 haec illi mensura viro respondet, et hac est 12:619 par sibi Pelides nec inania Tartara sentit. 12:620 ipse etiam, ut, cuius fuerit, cognoscere posses, 12:621 bella movet clipeus, deque armis arma feruntur. 12:622 non ea Tydides, non audet Oileos Aiax, 12:623 non minor Atrides, non bello maior et aevo 12:624 poscere, non alii: solis Telamone creatis 12:625 Laertaque fuit tantae fiducia laudis. 12:626 a se Tantalides onus invidiamque removit 12:627 Argolicosque duces mediis considere castris 12:628 iussit et arbitrium litis traiecit in omnes.
Metamorphoses (Ovidius)/Liber XII
Jump to navigation
Jump to search