Seite:1863 Sammlung alt- und mitteldeutscher Wörter aus lateinischen Urkunden.djvu/040

aus Wikisource, der freien Quellensammlung
Fertig. Dieser Text wurde zweimal anhand der Quelle korrekturgelesen. Die Schreibweise folgt dem Originaltext.

weide MZ. 3, 551.) waida, vaida. 893. 1222 J. 1, 158.

cupelweyde, koppelweide. jus cupelweyde. 1195 K. 121.

gemeinewelde, agri. 1283 B. 536.

wellebaum. axis molend. eyn wellebaum. 1321 B. 536.

wer, gewer. (ahd. gaweri Graff 1, 929. mhd. wer, gewer MZ. 3, 586 H. 705. RA. 556. Z. 1, 87.) Rechtskräftige Uebergabe einer Sache, förmliche Einkleidung (Investitur) in den Besitz eines Grundstückes, jus, quod v. nuncupatur wer. 1242 N. 2, 240. ad innotescendum supradictum momentum, quod v. guuere dicitur. 1129 J. 1, 523.

wëre. (mhd. wër MZ. 3, 584.) Währung des Geldes. argentum ponderis et valoris, quod dicitur were. 1350 N. 5, 287.

wer, were. (ahd. weri Graff 1, 929. mhd. wer MZ. 3, 510.) Wehr. gurgustium, quod ein wer dicitur. 1361 R. 12, 39. captura angwillarum, quae proprio dicitur eyn were. 1364 R. 18, 401. s. noch steyle.

borchwere s. lantwere.

borstwere (l. brustwere, brustwer MZ. 3, 511). una lapidea, quae borstwere dicitur. 1320 N. 5, 136.

lantwere. (mhd. lantwer MZ. 3, 511. Sm. 4, 130.) Vertheidigung des Landes, eine an der Gränze des Landes aufgeworfene Befestigung, namentlich ein Schutzgraben. onera seu labores, qui lantwere vel borchwere v. vocantur. 1284 L. 3, 55. landwere. 1228 M. 3, 22.

werschaf. (mhd. werschaft, gewerschaft MZ. 3, 586. H. 710.) Rechtskräftige Uebergabe des Besitzes, der rechtskräftig gesicherte Besitz. satisfactio weresebaf. 1305 T. 2,257. s. noch warandia.

wergras. wergelt, werholz, werlude, wermeister s. d. 2. W.

werc. (ahd. wërh, wërch, wërc Graff 1, 962. mhd. wërc MZ 3, 586.) Werk.

burchwerc, borchwerc. (H. 196: opus et munitio castri vel urbis.) burchwerc. 1197 G. 1, 486. opera, quae burchwerck vocantur. 1209 R. 17, 2. borchwerc. 1217 M. 3, 13.

forwercum. 1176 N. 1, 4 mhd. vorwërc MZ. 3, 590. Landgut, besonders ein Landgut vor der Stadt oder dem Herrensitz.

grawerc. 1259 L. 2, 469. mhd. grâwërc MZ. 3, 588. Grauwerk.

lenwerc, jus feodale. 1243 M. 2, 12.

manwerc etc. (mhd. manwërc MZ. 3, 589. H. 1314.) Morgen, eigentlich so viel ein Mann in einem Tage graben kann. Vgl. manesmat. praedium manewerc. 1075 L. 1, 219. habentur ibidem XXXI manuwerc. XI. saec. J. 1, 380. manuwerc, manewerg. 1017–47. 1136. 1222 G. 1, 122. 123. 223. 2, 144. vinea una salicae terrae, quod v. dicitur manuwerc. 1136 J. 1, 540. terra dominicalis, quae v. dicitur manewerch. init. saec. XIII K. 125. vineas manewerc dictas, 1222 A. 2, 49. manewerg, vineae, quae manwerck dicuntur. 1271 H. 4, 913

meyswere, spurcelwerc. ad annonam purgandam, quos modo v. appellant meyswerhc, spurcelwerhc. 1222 J. 1, 153.

werclose, census. 1225 H. 3, 983. Vielleicht Abgabe zur Befreiung von Frohndearbeit.

wersegen. retia, quae wersegrn v. vocantur, 1203 L. 2, 1.

weslibode, wesslebode s. bude.

wette. (goth. vadi, mittellat. vadium, ahd. wetti Graff 1, 739. mhd. wette MZ. 3, 774. H. 2088. RA. 204. 601. 618. 621. Z. 1, 22. 23.) Pfand, Pfandvertrag, Vertrag mit gegenseitiger Setzung von Pfändern, gerichtliche Busze (compositio). quodsi die statu to praebendam fratribus s. Pauli non persolvat, ad emendam praeposito teneatur, quod v. vadium nuncupatur. 1218 P. 135. wette, compositio. 1195 K. 131. emendae autem quae dicuntur wethe. 1289 T. 3, 182. vadimonia wetde. 1290. 1317 L. 2, 883. 3, 162.

gewette. (mhd. gewette MZ. 3, 776.) Was dem Oberherrn oder Richter als Gebühr gegeben wird, jus gewetde. 1315 H. 3, 129.

howedde, poena. 1351 L. 3, 493 mhd. hofwette, Hofstrafe MZ. 3, 776. Gw. 3, 746.

varewette. (H. 540: mulcta delicti. Z. 2, 498.) vadium, quod varewette dicitur. 1297 F. 305.

weddepennnige, wettescaz s. d. 2, W.

wicbilede, wicbilethe, wigbelethe etc. s. recht.

wichskepel, wichschepel s. schephel.