BLKÖ:Prileszky, Johann

aus Wikisource, der freien Quellensammlung
Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich
korrigiert
<<<Vorheriger
Přikryl, Karl
Nächster>>>
Prileszky, Paul
Band: 23 (1872), ab Seite: 297. (Quelle)
[[| bei Wikisource]]
in der Wikipedia
János Prileszky in Wikidata
GND-Eintrag: 12291628X, SeeAlso
Dieser Text wurde anhand der angegebenen Quelle einmal Korrektur gelesen. Die Schreibweise sollte dem Originaltext folgen. Es ist noch ein weiterer Korrekturdurchgang nötig.
Linkvorlage für Wikipedia 
* {{BLKÖ|Prileszky, Johann|23|297|}}

Prileszky, Johann (gelehrter Jesuit, geb. zu Prileß in der Trencsiner Gespanschaft 16. März 1709, gest. ebenda 27. October 1790). Einer ungarischen Adelsfamilie entstammend, trat P. mit 15 Jahren in den Jesuitenorden und wurde als Doctor der Philosophie und Theologie, nachdem er 1742 die vier Gelübde abgelegt, im Lehramte verwendet. Zuerst trug er Poesie und Rhetorik am Gymnasium zu Kaschau, dann zu Tyrnau fünf Jahre hindurch Philosophie, später Theologie vor, woselbst er auch durch sechs Jahre die Stelle eines Kanzlers der hohen Schule bekleidete. Hierauf war er als Vorstand des ungarischen Clerus im Pazmaneum zu Wien, dann im Convicte zu Tyrnau thätig. Auch wurde P. von seinem Orden zuerst als Rector in Ofen, dann in Tyrnau und später in Kaschau bestellt. Nach Auflösung der Gesellschaft Jesu zog er sich in seinen Geburtsort zurück, woselbst er in den Orden der frommen Schulen eintrat, in deren Kirche er im Jahre 1787 sein fünfzigjähriges Priester-Jubiläum feierte. P. war auch als Fachschriftsteller thätig und aus seiner Feder flossen folgende Werke in lateinischer Sprache: „Historia Mariana brevi metro concinnata per Elegias XL“ (Kaschau 1733, 12°.); – „Ludi poetici“ (ebd. 1733, 12°.); – „Eloquentia pathetica singulares virorum illustrium affectus symbolis exornatos brevibus oratiuncolis complexa“ (ebd. 1734, 8°.); – „Acta Sanctorum Hungariae ex Jo. Bollandi S. J. et ejus Continuatorum Operibus excerpta, et prolegomenis ac notis illustrata“. Semestre I. et IX.(Tyrnau 1743 u. 1744, typ. Acad., 8°.), ohne Angabe seines Namens herausgegeben; – „Tractatus de Sacramentis in genere et in specie“, Tomi II (Tyrnau 1752, neue Aufl. 1765, 4°.); – „Notitia S. S. Patrum, qui duobus primis Saeculis floruerunt, Acta et Scripta eorum compendio exhibens“ (ebd. 1753, 8°.); – „Tractatus Theologicus de Deo Uno et Trino“ (ebd. 1754; neue Aufl. 1767, 4°.); – „Prolegomena theologica“. Libri II (Wien 1761, 8°.); – „Acta et Scripta S. Cypriani Archiepiscopi Carthag. in Summam redacta et proloquiis ac annotationibus illustrata“ (ebd. 1764, 8°.); – „Acta et Scripta S. Theophili Patr. Antioch. et Minucii Felicis similiter“ (Wien und Tyrnau 1764, 8°.); – „Acta et Scripta S. Irenei Episcopi Lugdun. et Martyris“ (Kaschau 1765, 8°.); – „Acta et Scripta S. Justini Philosophi et Martyris“ (ebd. 1765, 8°.); – „Acta et Scripta S. S. Cornelii, Firmiliani, Pontii et Victorini, Martyrum suo ordine digesta et annotationibus historico-theologicis illustrata“ (ebd. 1765, typ. Acad., 8°.); – „Acta et Scriptas. S. Gregorii Nazianzeni, Dyonisii Alexandrini et Methodii Lycii“ (ebd. 1766, 8°.); – „S. Leonis Papae I. cognomento Magni opera“. Partes II. Sermones et Epistolae. Praefationem, Vitam S. Leonis et notas addidit Sacerdos e. S. J. (Tyrnau 1766, typ. Acad., 8°.). P. starb im hohen Alter von 81 Jahren.

Stoeger (Joannes Nep.), Scriptores Provinciae Austriacae Societatis Jesu (Viennae et Ratisb. 1855, Lex. 8°.) p. 281. – Horányi (Alexius), Memoria Hungarorum et Provincialium scriptis editis notorum (Viennae 1776, A. Loewe, 8°.) Tom. III, p. 105. – Fejér (Georgius), Historia Academiae scientiarum Pazmaniae Archi-Episcopalis ac M. Theresianae regiae literaria (Budae [298] 1835, Typ. reg. Universit., 4°.) p. 85. – Wallaszky (Paulus), Conspectus reipublicae literariae in Hungaria ab initiis regni ad nostra usque tempora (Posonii et Lipsiae 1785, Ant. Loewe, 8°.) p. 210. – Scriptores facultatis theologicae qui ad c. r. scientiarum universitatem Pestinensem ab ejus origine a 1635 ad annum 1858um operabantur (Pestini 1859, Jos. Gyurian, 8°.) p. 23. – (De Luca), Das gelehrte Oesterreich. Ein Versuch (Wien 1778, v. Trattnern, 8°.) I. Bds. 2. Stück, S. 32. –